Stop mijnbouw in Napo, Ecuador!

De Ecuadoraanse provincie Napo staat bekend om haar rivieren. Vanuit de bergen van Napo ontspringen namelijke tientallen stromen die zich verzamelen in de Napo-rivier, die op zijn beurt uitmondt in de Amazone-rivier. Door de hoge ligging in het Amazonewoud was deze provincie lange tijd voornamelijk het onderkomen van ongeveer 50 Quechua-gemeenschappen. Volgens het Instituto Nacional de Estadísticas y Censos, het Ecuadoriaanse CBS, leeft meer dan de helft van de bewoners in Napo in armoede of extreme armoede.

Tegelijkertijd verbergen de heuvels van Napo een enorme rijkdom. In rivierbeddingen en oevers bevinden zich grote hoeveelheden goud. Lange tijd waren de Quechua-gemeenschappen de enigen die spaarzaam gebruik maakten van deze grondstof, maar in de laatste maanden is daar in rap tempo verandering in gekomen. In een zoveelste aflevering van koloniaal geweld, zien deze gemeenschappen hoe hun gezondheid en voortbestaan, net als die van de omliggende natuur, worden bedreigd om overzeese zakken te vullen.

Chinese mijnbouw

Hoe meer de wereld verandert, des te meer ze hetzelfde blijft. De tijden van Europese goudkoorts in Zuid-Amerika lijkt misschien ver achter ons te liggen, ook vandaag de dag zien we hoe gemeenschappen moeten wijken voor de grondstoffen onder hun woongebieden. Goud is een belangrijk metaal geworden voor de productie van smartphones en andere high-tech, waardoor de vraag ernaar onverminderd hoog blijft.

De Ecuadoriaanse overheid heeft de laatste decennia 32.277 hectare aan land in Napo verkocht aan mijnbedrijven. Dat is ongeveer evenveel land als de gemeente Rotterdam. Sinds 2011 is de grootste speler in de Napo-mijnbouw is ‘Terra Earth Resources S.A.’, gefinancierd door Chinees kapitaal. Volgens de wet moesten vertegenwoordigers van de Quechua-gemeenschappen sinds 2007 worden geraadpleegd over projecten in hun woongebied. Dit is niet gebeurd.

Alsof dat nog niet genoeg is, is de illegale mijnbouw de afgelopen maanden flink gestegen. Terwijl ze in oktober 2021 nog maar één hectare besloeg, steeg het oppervlak in twee maanden tijd tot wel 61 hectare. Zelfs lokale bestuurders trokken aan de alarmbel, maar de overheid leek niet in staat om zich adequaat te verzetten tegen de illegale mijnbouw. Er zijn zelfs aanwijzingen dat sommige functionarissen zelf een slaatje slaan uit de situatie.

Legaal of illegaal: verwoesting blijft verwoesting

De bestuurders hebben al aangegeven zo snel mogelijk de illegale mijnbouw tot een halt te roepen. Maar volgens bewoners van Napo overschaduwt het onderscheid tussen legale en illegale mijnbouw een veel fundamentelere kwestie: legaal of niet, de mijnbouw in Napo is verschrikkelijk voor de natuur en de gezondheid van omliggende bewoners.

In de bodem valt gemakkelijk de desastreuze effecten van de mijnbouw af te lezen. In onvervuilde gebieden van de bergrivieren trof men 19 mg/L kwik aan, terwijl in gebieden waar illegale mijnbouw plaatsvindt 130 mg/L is gemeten. Dit is een enorme toename van een giftige stof die de ecologische voorschriften van Ecuador met zevenmijlslaarzen overschrijdt. Daarbovenop is er een kwantiteit aan koper, ijzer, aluminium, magnesium, lood en zink gemeten die tot wel 500 procent boven de toegestane norm lag.

De gevolgen voor de natuur zullen niet verbazen: de overlevingskans van insecten daalt met 50 procent in vervuilde gebieden. Grotere vissen vermijden deze delen van de rivieren, terwijl ze belangrijke broedplaatsen waren. Het gevolg is dus dat een paar maanden illegale landbouw de voortplantingscyclus van talloze vissen verstoort.

De regering beweert illegale mijnbouw te bestrijden, maar benadrukt dat legale vormen van mijnbouw niet zullen worden herzien. Volgens mensenrechtenadvocaat Andrés Rojas is dit onderscheid totaal arbitrair. Ook legale mijnbouw ontsnapt aan de voorgeschreven milieunormen en vervuilt de natuur. Ook legale mijnbouw brengt de oorspronkelijke bevolking in gevaar en verdrijft hen uit hun huizen. Er bestaat geen ‘schone’ mijnbouw, en zeker niet als je bedenkt dat de legale en illegale mijnbouw sterk met elkaar verbonden zijn. Hoe meer gebied werd verkocht voor legale mijnbouw, hoe meer de illegale mijnbouw toenam.

Amazonia resiste!

De bewoners van Napo hebben zich daarom recentelijk verenigd in het collectief Amazonia Resiste. Onder leiding van voornamelijk Inheemse vrouwen maken zij een vuist tegen de goudmijnbouw in hun woongebied. Zij eisen een einde aan de illegale mijnbouw, en duidelijke richtlijnen voor hun recht op raadpleging bij afspraken over hun woongebied.

Om dit te bereiken hebben zij vele demonstraties en sit-ins gepland op strategische locaties in de hoofdstad Quito en de provinciehoofdstad Tena. Daarnaast werken zij met tientallen bewoners, advocaten en juridische experts aan een nieuwe richtlijnen voor hun wettelijke recht op raadpleging, zodat hun rechten beter worden beschermd.

Het Actiefonds is trots om deze campagne te steunen. Amazonia resiste!