Actiegroep Short Stay, No Way kraakte een oud kantoorpand in Den Haag voor een rechtvaardig woonbeleid

Druk op het woningaanbod

Zowel de sociale als de particuliere huursector staan al jaren lang steeds meer onder druk. Tijdens de financiële crisis stokte de bouw van nieuwe koopwoningen, en als gevolg van de lage rente werden de woningen die wel beschikbaar waren opgekocht door investeringsmaatschappijen. Woningspeculatie zorgt tot de dag van vandaag voor leegstand. Door de recente stikstof-affaire is de bouw van nieuwe woningen wederom tot een halt geroepen, en neemt de druk op het woningaanbod toe; koopwoningen zijn nog nooit zo duur geweest als nu.

Ook heeft de sociale huursector het zwaar, grotendeels door de verhuurdersheffing die in 2013 werd ingevoerd. In de nasleep van de financiële crisis was het ingevoerd om het begrotingstekort te verminderen, al is het ondertussen een achterhaald instrument. Er vloeit jaarlijks 1,7 miljard euro van woningcoöperaties naar de staatskas, geld dat niet kan worden geïnvesteerd in onderhoud of nieuwe woningen. Ook zijn coöperaties onder de grote financiële druk genoodzaakt om de bestaande woningvoorraad op de markt te zetten.

Tegelijkertijd is de vraag naar sociale huurwoningen alsmaar groter. Door de vele flex- en tijdelijke arbeidscontracten zitten vooral jongeren in een kwetsbare positie als huurder. Gepaard met de Wet Doorstroming Huurmarkt uit 2016, waardoor er huurcontracten van maximaal twee jaar mochten worden afgesloten, is het vinden van een stabiele woonsituatie bemoeilijkt.

Dit woningbeleid, waarbij de particuliere sector direct en indirect gesubsidieerd wordt, ten koste van de beschikbaarheid, betaalbaarheid en kwaliteit van sociale huurwoningen, heeft sinds 2009 mede geleid tot meer dan een verdubbeling van het aantal daklozen tussen de 18 en 65 jaar, tot bijna veertigduizend. Het aantal dakloze jongeren en mensen met een migratie-achtergrond is zelfs verdrievoudigd. Het CBS vermeld dat deze aantallen exclusief de mensen zijn die niet geregistreerd staan of kunnen staan als dakloos, of illegaal in Nederland verblijven. Het totale woningtekort is in 2019 zelfs vastgesteld op 315.000, wat onder andere bestaat uit daklozen, thuislozen, mensen die permanent op campings en vakantieparken verblijven, en gescheiden stellen die noodgedwongen samenwonen. 

Recht op wonen

Short Stay, No Way accepteerde niet langer dat bedrijven het stedelijke landschap domineerden. Wie er in de stad woont, hoe het woningaanbod eruit ziet en hoeveel woningen kosten, worden bepaalt door een publiek-privaat syndicaat. De sociale en gemeenschappelijke publieke en privé-ruimtes delven het onderspit, ten gunste van winstgevende projecten. De actiegroep kraakte daarom op 1 mei een oud kantoorpand in Den Haag, waar jarenlang maatschappelijke organisaties gevestigd waren.

Amsterdams beleggingsfonds RE:BORN kocht het pand om er 30 luxe-appartementen te vestigen met een zogeheten ‘short stay’-constructie, waar huurders maximaal zes maanden in kunnen wonen. Ideaal voor expats, terwijl de woningnood toeneemt. Bedrijven zoals RE:BORN profiteren van het faillissement van sociale woningcoöperaties en nemen geen verantwoordelijkheid voor maatschappelijke problematiek. Die ligt bij de Nederlandse overheid, die juist de druk op de sociale huursector systematisch opvoert en de particuliere sector subsidieert, terwijl ook het aanbod van koopwoningen stokt, de prijs opgedreven is, en vastgoedbeleggers vrij spel hebben.

Het actie Short Stay, No Way kreeg aandacht van media, de lokale politiek en buurtbewoners. Lokale partijen Groenlinks en HSP (Haagse Stadspartij) hebben vragen gesteld in de gemeenteraad over het project van RE:BORN. Ook heeft de actiegroep buurtbewoners kunnen mobiliseren door het verspreiden van vijf duizend brieven in de buurt met de oproep om Martijn Balster (Wethouder Wonen, Welzijn en Sport) een brief te sturen om hun ongenoegen te laten blijken, wat heeft geleid tot een gesprek. Vooralsnog wacht Short Stay, No Way op antwoorden op de raadsvragen en organiseert het op 31/7 en 1/8 de Woonactiedagen, voor het recht op wonen én het recht op de stad, tegen haar uitverkoop en gentrificatie.