UPDATE • Lützerath bleibt!

Wie met de auto het Duitse Rijnland doorkruist, kan zich vergapen aan de enorme kraters die het landschap domineren. De gaten zijn zo diep en groot dat je je even op een andere planeet waant. De chauffeur ziet alleen stof en steen voor zover als haar blik reikt. De Garzweiler-mijn heeft bijvoorbeeld een oppervlakte van 48 vierkante kilometer, twee keer zo groot als de gemeente Leiden. En dat is niet eens de grootste. Vlak daarnaast bevindt zich de Hambach-mijn, met zijn 85 vierkante kilometer een van de grootste bruinkoolmijnen van Europa.

Samen zijn deze twee mijnen al verantwoordelijk voor 75 miljoen ton CO2-uitstoot per jaar. Ter vergelijking: dat is ongeveer de helft van de jaarlijkse uitstoot van Nederland. De helft. En als het aan het energiebedrijf RWE ligt, zal dat aantal niet snel omlaag gaan.

Lützerath bleibt

Eckhardt Heukamp was in september 2021 al de laatste inwoner van Lützerath: de andere inwoners waren al uitgekocht of vertrokken. Toch weigerde Heukamp de grond waarop hij was groot geworden te verlaten. Door een lange campagne van klimaatactivisten wisten Heukamp en de zijnen meer dan een jaar de verwoesting van het dorp uit te stellen! Vandaag is de Duitse politie begonnen met het evacueren van het dorp.

Laat dat even inzinken: de Duitse staat stuurt de politie om burgers van hun eigen grond te verwijderen zodat een buitenlands energiebedrijf nog meer winst kan maken met achterhaalde fossiele brandstoffen. Een politiemacht, die trouwens gefinancierd wordt door de belastingen van Duitse burgers en niet die van de belastingontwijkende RWE. Vannacht heeft de politie al 200 activisten ontruimd. Een even groot deel is nog ter plaatse.

De Nigeriaanse klimaatactivist Peter Donatus ziet in het Rijnland dezelfde politiek als in de Nigerdelta: “Het zijn dezelfde methodes en dezelfde multinationals die zich inzetten om het milieu overal ter wereld te verwoesten.” Hij pleit voor klimaatgerechtigheid. Donatus: “Klimaatgerechtigheid is een concept uit het Mondiale Zuiden, geboren uit noodzaak. Ik ben blij om te zien dat jonge Europese activisten ons concept overnemen, maar dan moeten ze ook vanuit ons perspectief kunnen kijken.” Desondanks blijft er sprake van racisme in de klimaatbeweging, constateert hij: “we hebben nog een lange weg te gaan”.

RWE en de Groenen

De hernieuwde interesse in de grond onder Lützerath komt door de energiecrisis waarin Duitsland zich verkeert sinds de Oekraïne-oorlog. Meer dan de helft van het Duitse aardgas werd uit Rusland geïmporteerd. Om energie-onafhankelijker te worden heeft de regering toegezegd sommige kerncentrales langer draaiende te houden, en ook meer bruinkool te mijnen. De Groenen, één van de huidige regeringspartijen, verdedigen het einde van Lützerath door erop te wijzen dat de Garzweiler-mijn in ruil voor dit gebied acht jaar eerder moet sluiten, in 2030.

Maar klimaatactivisten zijn niet onder de indruk van dit argument. Zij beweren dat de Groenen zich hebben laten leiden door foutieve berekeningen van RWE zelf. De politiek had eerder onafhankelijk onderzoek moeten laten doen naar de kosten en baten van Lützerath. Dan zou blijken dat het weinig zin heeft om een groot stuk grond te verwoesten voor een paar jaar aan kolenextractie. Als het al bij een paar jaar blijft: de geschiedenis van klimaatdoelstellingen leert ons dat we beloftes van energiegiganten niet zo serieus moeten nemen. Het is ongeveer het eerste waar vervuilende bedrijven om vragen: nu meer vervuilen, om dan in de toekomst plotseling helemaal duurzaam te zijn. Tot zover is deze goocheltruc nog nooit daadwerkelijk gelukt.

Het einde van Lützerath mag nabij zijn, de klimaatstrijd in het Rijnland heeft zich keer op keer effectief bewezen tegen RWE. Net als het Hambachwoud voorheen, is Lützerath snel uitgegroeid tot een symbool van de strijd tegen energiebedrijven, winstgericht denken, en desastreuze geopolitieke spelletjes. Hambi blijft! Lützi blijft!